Index

Het kleinste Griekse zilveren muntje

 

De vroegste Griekse muntslag (zevende/zesde eeuw voor Christus) kende geen bronzen munten. Voor de kleinere denominaties werden daarom steeds kleinere zilveren en electrum muntjes geslagen. Als voorbeeld voor die praktijk het volgende muntje:

 

 

Figuur 1: Ionië, Miletus (?), AR 1/96 stater; Voorzijde: Rozet; Keerzijde: Vijf punten in incusum

 

Er staat een vraagteken achter de stad Miletus. Dat komt omdat niet honderd procent zeker is waar dit muntje geslagen is. Er staan geen letters op die zouden kunnen wijzen op een bepaalde stad. Dat er toch nog met enige zekerheid een plaats te koppelen is aan deze uitgave, is allereerst dankzij (nauwkeurige) gewichtsbepaling. Een zeer groot aantal verschillende steden hadden een eigen muntslag, met vele verschillende gewichtsstandaarden. Zo had was er bijvoorbeeld de Attische gewichtsstandaard in Athene en de Aiginetische standaard op het eiland Aigina.

 

Dit muntje weegt 0,14 gram. Dat gewicht past in de zogenaamde Lydo-Milesische gewichtsstandaard. De basisdenominatie, de stater, heeft daarin een gewicht van 14,1 gram. Verdere verdeling van die stater heeft het volgende tabelletje tot gevolg:

 

Stater               14,1

1/2 stater         7,05

1/3 stater         4,70     (‘trite’ oftewel ‘derde’)

1/6 stater         2,35     (‘hekte’ oftewel ‘zesde’)

1/12 stater       1,18     (‘hemihekte’ oftewel ‘halve zesde’)

1/24 stater       0,59

1/48 stater       0,29

1/96 stater       0,15

 

Het identificeren van de gewichtsstandaard waarnaar dit muntje geslagen is (door het gemiddelde gewicht te nemen van een zo groot mogelijk aantal exemplaren van hetzelfde type) wijst op een muntplaats in Ionië, alwaar de genoemde Lydo-Milesische gewichtsstandaard gebruikt werd. Maar dan blijft de vraag welke stad in dat gebied dit muntje nu uiteindelijk geslagen heeft.

 

Naast gewicht kan ook stijl een indicatie geven waar een bepaalde munt vandaan komt. Dit muntje wordt vaak aan Miletus toegewezen vanwege het ontwerp van de keerzijde. Die komt namelijk overeen met keerzijden van munten die naar alle waarschijnlijkheid aan Miletus toegeschreven worden. Vergelijk bijvoorbeeld de keerzijde van onderstaande munt:

 

 

Figuur 2: Ionië, Miletus; electrum ‘trite’ (1/3 stater), 4,65g (Foto: CNG, Triton IX, lot 926)

 

Tot slot nog twee figuren om een beeld te geven van het formaat van het muntje dat deze column begon. In figuur 3 staat een ander exemplaar afgebeeld met een gewone eurocent. In figuur 4 staat er ook nog een tetradrachme van Alexander de Grote bij.

 

Figuur 3: 1/96 stater met eurocent

 

 

Figuur 4: 1/96 stater, eurocent en tetradrachme Alexander